Zo goed als het vroeger was…
De verkiezingen voor de Provinciale Staten komen er aan en, in
het kielzog daarvan, de verkiezing van de Eerste Kamer.
Politici zijn daarom druk bezig de akker te ploegen, zodat hun verkiezingsbeloftes in goede aarde vallen. Dat daarbij de overdrijving niet wordt geschuwd, is een bekend fenomeen, met uitspraken als: 'ik zou ze zelf in elkaar willen slaan', of collega-politici wegzetten als 'klimaatdrammers'. Terwijl iedereen wéét dat men elkaar na 20 maart weer moet opzoeken, in Nederland coalitieland.
De politieke leiders, zeker die van het midden, zouden juist de moed moeten etaleren om af te stappen van het goedkope geblaat, in plaats van uit te dragen dat de Staat buigt voor de straat. Maar dat kan alleen wanneer er onder die tegenspraak een doorwrochte visie op de toekomstige Nederlandse samenleving ligt.
Decennialang is door politiek Nederland alleen gekeken naar wat
economisch goed is, zonder dat is doorgedacht (of bewust
weggekeken) welke maatschappelijke gevolgen dit kan hebben. De
overheid is op afstand van de burger komen te staan, de burger
moest immers 'zelfredzaam' zijn. Publieke diensten zijn daarbij
over een breed politiek front verwaarloosd: bezuinigen en
efficiëntie waren de mantra's in politiek Den Haag, waarbij de
professionals in de zorg, in de veiligheid, in het onderwijs, in de
uitvoerende diensten, niet werden gehoord.
Herman Tjeenk Willink schrijft daarover in zijn pamflet
'Groot denken, klein doen': "Het is een politieke crisis die de
politiek niet op eigen kracht kan oplossen. De politiek weet niet
meer wat de eigen functie is. Politiek is vooral besturen en
financieel beheer geworden."
De Nederlandse kiezer heeft last van onzekerheid. Onzekerheid over de ontwikkeling van de arbeidsmarkt door toenemend flexwerk, robotisering en open grenzen. Onzekerheid over de ontwikkeling van het inkomen, of het nu gaat om de stagnatie in de koopkracht, de versobering van de welvaartsstaat of de dreigende korting van de pensioenen. Onzekerheid over de huizenmarkt. Onzekerheid over het klimaat en de dreigende lastenverzwaring uit het Klimaatakkoord.
Kortom: onzekerheid troef, en dat resulteert in opstandigheid
(wég met de politieke elite, zelfs de roep om een 'sterke man'),
groeiend nationalisme (wég met de 'EUSSR') en een hang naar
vroeger (vroeger was alles beter; ook het 'again' in 'make America
great again' refereert daaraan).
Kim Putters (directeur Sociaal en Cultureel Planbureau)
formuleerde het als volgt: "Wij lijken te leven in de overgang naar
een nieuw type samenleving, waar in alles verandert op de
arbeidsmarkt, in het sociale leven en in de politiek. De macht
lijkt opnieuw verdeeld te moeten worden tussen burgers, politiek en
samenleving".
Tjeenk Willink doet bij de overgang naar een nieuw type samenleving een dringend beroep op de professionals, die van hun vak houden en zich daarom verzetten tegen de regels en de controle, tegen het geïnstitutionaliseerd wantrouwen. Hij roept "de professionals op hun functie te veroveren op beleidsmakers en financiers", waarbij hij gelijk aangeeft dat een 'snelle' oplossing niet voorhanden ligt .
De verkiezingen van 20 maart gaan daarom niet zo zeer over de taken van een provincie (inrichting landelijk gebied, bereikbare regio en regionaal economisch beleid, zie link) of over de samenstelling van de Eerste Kamer, maar over het wegnemen van de allengs groeiende onzekerheid.
Een heldere visie en een stevig politiek mandaat zijn daarbij van belang, want de hashtag #stemzeweg is óók niet de oplossing. Zo goed als het vroeger was, is het immers nóóit geweest.
Rob Hunnego, voorzitter
Telefoon 0683263302